Hürriyet gazetesinden Oya Armutçu'nun haberine göre; hükümet, fahiş kira artışlarını Hollanda benzeri bir modelle ‘oranlama yöntemi’ getirerek, ‘geçici düzenlemeyle’ frenlemeyi hedefliyor. Kira artışları 12 aylık TÜFE’ye göre değil geçici süreyle sabit bir oran üzerinden yapılacak. Ev sahibi-kiracı uyuşmazlıklarını da yapılacak düzenleme ile mahkemeye gitmeden bir ay içinde arabulucular çözecek. Adalet Bakanı Bekir Bozdağ, Yozgat’ta Cemil Çiçek Personel Eğitim Merkezi’nde yargı muhabirleriyle yaptığı toplantıda, sona gelinen kira düzenlemesinin ayrıntıları konusunda bilgi verdi. Bozdağ, “Ev sahibinin ve kiracının hukukunu koruyarak kiralarda fahiş fiyatların önüne geçmek için bir formül arayışı içindeyiz. Oran üzerinden bir belirleme yapacağız. Miktar üzerinden değil. Çünkü oran üzerinden bir belirlemenin makul olacağını düşünüyoruz. Bu, geçici bir düzenleme olacaktır, altını çizeyim. Kalıcı bir düzenleme değil. Süre bittikten sonra da bu eski hale devam edeceğiz” dedi.
DÖRT BAKANLIK ÇALIŞIYOR
Kira konusunda fahiş artışların talep edildiğini, özellikle İstanbul’da bunun büyük bir soruna dönüştüğünü vurgulayan Bozdağ, şu değerlendirmeleri yaptı: “Bu konuda, dört bakanlık çalışma yapıyoruz. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda benim de katıldığım son toplantıda, bazı başlıklar üzerinde duruldu. Birinci başlık ilk defa kiraya verecek ev sahibi ile kiraya tutacak kişi arasında kira miktarıyla ilgili nasıl bir ölçü konabilir, iki tarafın hukukunu koruyan bununla ilgili çalışma yapılması talimatını verdik. Arkasından oturanlarla ilgili artış oranı nasıl olacak, ne olacak, neye göre yapılacak, TÜFE, TEFE, diğer enflasyon rakamları, başka şeyler, bütün bunları da dikkate alarak hem ev sahibinin hem de kiracının hukukunu koruyan ortak bir formülle ilgili çalışmalar yapılıyor.”
ÖRNEKLERİ İNCELİYORUZ
Şu anda Avrupa’nın bazı ülkelerinde uygulanan formüller olduğunu belirten Bozdağ, ”Evin maliyeti üzerinden, emlak değeri üzerinden bir oranlamayla hesap yapan ülkeler var. Vergi geliri üzerinden oranlamayla hesap yapan yerler var. Bu konuda dünyada muhtelif örnekler var. Biz bu örnekleri inceliyoruz. Bize yakın, toplumumuzun kabul edebileceği, doğru olduğunu düşündüğümüz örneklerden istifade edebiliriz. Hollanda’da ve başka ülkelerde bu anlamda birtakım düzenlemeler var. Böylesi bir zamanda fırsatçılık yaparak, fahiş fiyatla hak etmediği kira bedeli almak isteyenin önüne geçilecek. Yoksa hak ettiği kira bedelini herkes alacak. Herkes evini dilediği gibi kiraya verecek, ona bir müdahale yok. Bir çerçeve çizildi ve konu üzerinde çalışmalar devam ediyor. İlk defa kiraya vermede de devam eden kira sözleşmesi içerisinde kira arttırımında da belli bir oranın konmasının faydalı olacağı değerlendirildi” diye konuştu.
CEZAİ YAPTIRIM DÜŞÜNÜLMÜYOR
Cezai yaptırımlar konusuna değinen Bozdağ, “Buradaki amaç birilerini cezalandırmak değil, işin doğrusu teraziyi dengeli tutabilmek. Bir ihtilaf oluşursa yargıya gidecek, cezayı gerektiren bir konu değil. Herhangi bir ceza da burada öngörülmesi söz konusu değil. Çünkü sözleşmeden dolayı hürriyeti bağlayıcı bir ceza konulmayacağı Anayasa’nın 38. Maddesi’nde açık bir şekilde ifade ediliyor. O yüzden herhangi bir cezai yaptırım düşünülmüyor” ifadelerini kullandı. “Türkiye’deki durum geçici bir durum, bizim yaptığımız da geçici bir düzenleme” diyen Bozdağ şöyle devam etti: “Borçlar Hukukumuzda bu konuda yeteri kadar hatta fazlasıyla hüküm var. O hükümlerin sağlıklı işlemesi halinde zaten sorun söz konusu değil. Olan şey, bu hükümlere rağmen işleyen fazla kira talepleri. Enflasyonun da TEFE’nin de TÜFE’nin de ortalamasının da hepsinin üstünde istenen bir şey var. Oranlar konulursa oranı kimse geçemeyecek. Biz bakanlık olarak yeni dönemde kira ihtilaflarını arabulucuya devretmeyi hedefliyoruz. Kısa sürede mesele halledilecek ve usul ekonomisi bakımından tasarruf yapılacak. Çıkacak yasada, oranlar konulursa o oranı zaten kimse geçemeyecek.”
HOLLANDA HANGİ MODELE GEÇTİ?
Hollanda, yüksek kira artışlarının önüne geçmek için kira bedellerine sınırlama getirme kararı almıştı. Bu modele göre, ev sahipleri, evlerini hükümetin belirlediği değerin üzerinde fahiş fiyatlara kiraya veremeyecek. Konutların kira bedelleri bir değerlendirme ile tespit edilirken, konuta uygulanabilecek kiranın fiyatı da “puanlama sistemi” aracılığıyla belirlenecek. Evin büyüklüğüne, oda sayısına, bulunduğu konuma göre bir puanlama yapılacak ve bu puanlamaya göre tavan fiyat uygulaması getirilecek.